Filoanalyse leert je bewust waarnemen. Door bewuster te kijken naar wat er om je heen gebeurt, kunnen gevoelens van angst verminderen.
Maar wat betekent dat eigenlijk: bewust waarnemen?
Hebben we een bewustzijn waarmee we waarnemen, of nemen we waar en worden we dat pas later bewust?
Van chaos naar overzicht
Stel, je rijdt in een onbekende stad met een huurauto. Het verkeer is druk, de straten zijn onoverzichtelijk en bij elk kruispunt lijkt chaos te heersen. Auto’s komen van alle kanten, iedereen lijkt door elkaar te rijden. Terwijl je zoekt naar de juiste borden, voel je spanning en misschien zelfs angst.
De eerste keer ervaar je het als een warboel.
Maar na een paar keer hetzelfde kruispunt te hebben genomen, merk je iets op: het patroon wordt herkenbaar. De chaos verandert in overzicht. Je weet waar je moet kijken, wat je kunt verwachten en hoe je kunt handelen. De angst verdwijnt.
Door herhaling ontstaat bewustwording — je ziet meer dan voorheen en begrijpt beter wat er gebeurt.
Drie manieren van waarnemen
De filosoof Daniel Dennett beschreef dit proces in zijn theorie van het Interpretationisme.
Volgens hem nemen we waar op drie niveaus:
- De fysieke houding (physical stance) – je ziet losse onderdelen, de ‘ruwe’ werkelijkheid zonder verband.
- De ontwerp-houding (design stance) – je herkent patronen en structuren.
- De intentionele houding (intentional stance) – je ziet ook de bedoeling, de overtuiging of het doel achter wat er gebeurt.
Bij het kruispunt betekent dat:
eerst zie je alleen chaos (auto’s, lijnen, lichten),
daarna herken je het systeem (het verkeersontwerp),
en uiteindelijk begrijp je het doel ervan (veilig verkeer, gestructureerd oversteken).
Verschillende visies op dezelfde werkelijkheid
Iedere bestuurder op datzelfde kruispunt heeft zijn eigen doel.
De één wil linksaf, de ander rechtsaf.
Wat jij ziet, hangt af van jouw route, jouw bedoeling.
Zo ontstaan er meerdere visies op dezelfde werkelijkheid — allemaal even geldig, zolang ze helpen om met de situatie om te gaan.
Wanneer je vaker hetzelfde kruispunt neemt, verandert niet de werkelijkheid, maar jouw manier van waarnemen.
Je weet waar je moet kijken, je ziet de patronen, en daardoor ervaar je minder angst.
Bewustwording vermindert angst
Dat is precies wat Filoanalyse beoogt:
door bewust waar te nemen, krijg je inzicht in de omstandigheden waarin je leeft en handelt.
Je ziet verbanden, herkent patronen en begrijpt de bedoeling van wat er gebeurt.
Daarmee verdwijnt de chaos — en met die helderheid verdwijnt ook de angst.
“Wat eerst verwarrend lijkt, wordt begrijpelijk zodra je de bedoeling erachter leert zien.”
Wat roept dit onderwerp bij jou op? Bij Filoanalyse onderzoeken we hoe onze leefwereld ons denken, voelen en handelen beïnvloedt.
Reflectie begint met het stellen van vragen — niet met het vinden van snelle antwoorden.
Lees meer over Filoanalyse of plan een vrijblijvend gesprek.